GELUK IN VASTGOED

Kennis over effecten op gezondheid is daarom van belang bij ontwerp en beheer van gebouwen en steden. Die kennis ligt ook aan de basis van allerlei bouwvoorschriften. Kennis over effecten van vastgoed op gezondheid is door de jaren opgebouwd in vele onderzoeken en dat onderzoek ontwikkelt zich nog steeds. Toepassing van de vervormen kennis draagt bij tot de volksgezondheid en is een van de factoren achter de gestaag stijgende gezonde levensduur in ons land.

Het is ook wel bekend dat gebouwen van invloed kunnen zijn op het geluk van gebruikers, maar daarover is minder kennis beschikbaar. Voor zover geluk überhaupt betrokken wordt bij ontwerp en beheer van gebouwen is dat op basis van veronderstellingen. Veronderstellingen over waar mensen gelukkig van worden zijn modegevoelig en soms gewoon fout. De Bijlmermeer is niet het enige geval van een bevlogen ontwerp dat in de praktijk niet leefbaar bleek. Er is vooralsnog geen wetenschappelijke basis voor gelukkig bouwen.

Is dat een gemis? Ja, want geluk is belangrijk. We willen allemaal gelukkig leven en zijn ook bereid om daarvoor te betalen. We varen daarbij niet alleen op beloften in reclame, voor grote uitgaven wil je ook evidentie zien. Geluk is niet alleen leuk, maar ook nuttig; onder meer omdat geluk de gezondheid blijkt te beschermen. Gelukkige mensen leven daardoor langer, het effect op de levensduur van al dan niet gelukkig zijn is vergelijkbaar met al dan niet roken. Het is dus zaak om de ontbrekende kennis over het effect van vastgoed op geluk te ontwikkelen. Toepassing daarvan bij ontwerp en beheer van vast goed zal dan bijdragen tot groter geluk van de bevolking.

Weten we niet al genoeg over wat gebouwen doen op geluk? Er is toch veel onderzoek naar woonvoorkeuren en woontevredenheid? Nee, want dat onderzoek geeft geen volledig beeld van het effect van woningen op het geluk van bewoners. Dat komt onder meer omdat dit marketingonderzoek aangrijpt op voorkeuren waarvan mensen zich bewust zijn, terwijl geluk in belangrijke mate afhangt van bevrediging van behoeften, waarvan we ons vaak niet bewust van zijn. Net zo goed als mensen vaak niet weten wat goed is voor hun gezondheid weten ze ook vaak niet wat goed is voor hun geluk. Wat we denken dat ons gelukkig zal maken blijkt vaak niet te sporen met later ervaren geluk. Een belangrijk inzicht uit de nieuwe ‘Happiness economics’ is dat ‘expected utility’ niet altijd samenvalt met later ‘experienced’ utility’ en dat dit verschil vaak leidt tot ‘mispredicting utility’, in gewoon Nederlands: ‘miskoop’.

Om te weten te komen wat vastgoed doet op geluk is dus onderzoek nodig waarbij geluk als zodanig gemeten wordt. Zulk onderzoek ontwikkelt zich langs twee lijnen. De oudste lijn van onderzoek betreft het effect van ruimtelijke aspecten van wijken en steden op de algemene levensvoldoening van inwoners, zoals het effect van hoogbouw en stedelijk groen. Dit type onderzoek meet geluk met enquêtes. Een nieuwe lijn van onderzoek meet hoe mensen zich ter plekke voelen in een gebouwde omgeving en maakt gebruik van de ‘ervaring-steekproef-methode’ via mobiele telefoons met GPS-functie.

De resultaten van alle onderzoek naar geluk worden verzameld in de World Database of Happiness: https://worlddatabaseofhappiness.eur.nl. Deze database bevat momenteel 25000 gestandaardiseerde beschrijvingen van onderzoeksresultaten, waaronder rond 500 uitkomsten van onderzoek naar het verband tussen vastgoed en geluk. Op basis van die verzameling van onderzoeksresultaten wordt periodiek een research synthese uitgevoerd, zoals onlangs op het effect van stedelijk groen op geluk.

Het onderzoek naar geluk groeit gestaag, dit jaar komen er weer rond 1000 onderzoeksresultaten bij. Daar zitten dan enkele tientallen bij over effecten van vastgoed op geluk. Volgend jaar zullen het er nog weer meer zijn. Wie werk wil maken van groter geluk in vastgoed dient zicht te houden op de resultaten van dat onderzoek.