Verbinden en Vernieuwen in Zwolle

Verslag Transitietour Gebiedsgerichte Energievoorziening:

Hoe kunnen we kennis over de opwekking, opslag en distributie van energie overbrengen en tegelijkertijd jong en oud vanuit verschillende vakgebieden en branches verbinden? Dit was de centrale vraag van de Transitietour Gebiedsgerichte Energievoorziening op 21 juni jl.

Onder leiding van De Bouwcampus organiseerde het ‘Young Professionals Netwerk’ van NEVAP, TVVL, Bouwend Nederland, Koninklijke NLingenieurs en NVDO samen deze tour in Zwolle. Het evenement startte met een ontvangst in het Spiegel theater, gevolgd door een boeiend programma vol inspirerende presentaties.

Marco Kock van ‘Mijn Aansluiting’ presenteerde als eerste. ‘Mijn Aansluiting’ is een samenwerkingsverband van netbeheerders die het aanvragen en beheren van aansluitingen op nutsvoorzieningen in heel Nederland efficiënter en klantvriendelijker willen organiseren. Het gaat om aansluitingen op de ondergrondse infrastructuur, zoals elektriciteit, water, stadswarmte, media (zoals televisie, internet en telefoon) en in beperkt gebied ook riool. Marco bracht, vanuit zijn bouwachtergrond, de invalshoek vanuit de nutsbedrijven – en dan vooral de netbeheerders – op gebied van de grote uitdagingen waar zij voor staan.

Michiel Damoiseaux nam het stokje over en deelde zijn inzichten over het Nationaal Programma Regionale Energie Strategie (NP RES). Hij benadrukte de noodzaak van de overgang van kolen en gas naar duurzame energiebronnen, en hoe 30 energieregio’s hieraan werken. Michiel introduceerde ook het concept van ‘De Wereld van B’. Je kunt de overgang van de wereld van vandaag (A) naar de wereld van morgen (B) alleen maken volgens de principes van de wereld van morgen, dus van B.

NP RES heeft in 2021 het initiatief genomen om samen met een uitgebreid gezelschap aan mensen met passie voor sociale, duurzame energie (filosofen, jongeren, ouderen, techneuten, musici, creatievelingen) dat nieuwe energiesysteem te onderzoeken: “De wereld van B.”

Energiecoöperaties op buurtniveau worden steeds populairder. Lokale initiatieven hebben versterking nodig voor de energietransitie. Aukje van Bezeij presenteerde het voorstel ‘Lokale Daadkracht Versterkt’, dat enkele weken eerder was aangeboden aan demissionair minister Jetten van Klimaat en Energie. Ze benadrukte het belang van samenwerking in wijken en op bedrijventerreinen, juridische versterking van maatschappelijke initiatieven en laagdrempelige expertise. Maar ook versterking van de uitvoeringskracht en het leren van de lessen uit de lokale praktijk zijn van belang.

Aukje gaf een inkijkje in de uitdagingen en successen van de Energiecoöperatie Zuiderlicht, waar Amsterdammers gezamenlijk de energietransitie kunnen ondersteunen.

Rob Sint Nicolaas vervolgde met een verhaal over zijn werk bij de gemeente Deventer. Hij legde uit hoe hij samen met gemeente Apeldoorn, Zutphen en Zwolle in 7 jaar tijd in 4 wijken 40.000 woningen aardgasloos maken. Rob deelde zijn ervaringen en de stappen die zijn team onderneemt om dit doel te bereiken, inclusief het innovatieve project ‘Slim Warmtenet Zandweerd’. Hier gaat het niet alleen om groen praten, maar ook groen doen. Zo wordt de warmte die ontstaat bij de rioolwaterzuivering ten noorden van de wijk Zandweerd in Deventer benut met het warmtenet!

Vervolgens stapte het hele gezelschap in de bus om op weg te gaan naar de Ijsselcentrale, beter bekend als de Centrale Harculo. Een plek waar 60 jaar lang energie werd opgewekt. De ontwikkelingen op het gebied van technologieën en automatisering hebben de afgelopen zestig jaar een enorme vlucht genomen. Centrale Harculo heeft in deze ontwikkelingen steeds vooropgelopen. BOEi, de nieuwe eigenaar, zal enkele gebouwen behouden en transformeren, en er komen duurzame woningen, recreatie- en cultuurfaciliteiten. En één die vooruitblikt naar de toekomst met duurzame energie.

Een aantal van de beoogde ontwikkelingen zijn al in gang gezet. O.a. door de het huisvesten van de werkstudio van de bekende metaalkunstenaar Ronald A. Westerhuis in het koelwatergebouw (Cool Water). Een prachtige studio met indrukwekkende sculpturen die de unieke kenmerken van het gebouw benutten.

Terug in het Spiegel Theater presenteerden Hans Smid en Thijs Richers van Schneider Electric hun visie op de megatrends die zij zien en nieuwe kansen bieden. Deze trends bieden niet alleen uitdagingen, maar ook kansen voor een duurzamere toekomst.
Hieronder worden de vijf belangrijkste megatrends in verhalende vorm uiteengezet.

1. De Impact van Klimaatverandering

Klimaatverandering heeft vandaag de dag gevolgen voor bijna alle uithoeken van de wereld. Het koolstofvrij maken van de gehele toeleveringsketen van fossiele brandstoffen is essentieel. Dit betekent niet alleen het verminderen van uitstoot door elektrificatie, maar ook het minimaliseren van afval.

2. Veranderingen in het Economisch Evenwicht

De wereldwijde economie ondergaat grote verschuivingen. Veranderingen in economisch evenwicht, aanbod- en handelsbeperkingen, cyberveiligheid, regelgeving en toegang tot materialen vragen om een nieuw mondiaal evenwicht. Toeleveringsketens worden korter, meer regionaal georiënteerd, geautomatiseerd en duurzamer. Bewust ingebouwde overtolligheid wordt ingezet om flexibiliteit en continue levering te garanderen, waardoor de afhankelijkheid van verre markten vermindert en de veerkracht toeneemt.

3. Ongekende Groei in Digitale en Kunstmatige Intelligentie

We bevinden ons in een tijdperk van ongekende groei op het gebied van digitale technologie en kunstmatige intelligentie. Deze technologische vooruitgangen transformeren industrieën en verbeteren de efficiëntie op manieren die we ons enkele decennia geleden nog niet konden voorstellen.

4. De Energietransitie

De energietransitie is een cruciale stap richting een duurzamere wereld. Technologieën voor efficiëntie en circulariteit bestaan al. Door energie te vervangen, verminderen en besparen kunnen we onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen drastisch verminderen. Deze transitie vereist niet alleen technologische vooruitgang, maar ook veranderingen in ons dagelijks leven en beleid.

5. Evolutie van Rijkdom

De evolutie van rijkdom en energiebehoeften zal de komende decennia worden gedomineerd door drie regio’s: Afrika, het Midden-Oosten en India. Deze groei biedt zowel uitdagingen als kansen, aangezien de wereld zich moet aanpassen aan de veranderende dynamiek en nieuwe markten moet ondersteunen bij hun overgang naar duurzame energiebronnen.

De visie van Schneider Electric op deze megatrends onderstreept de dringende noodzaak van actie en innovatie. Door deze trends te begrijpen en proactief aan te pakken, kunnen we de uitdagingen omzetten in kansen en bouwen aan een duurzame, veerkrachtige toekomst.

De dag werd afgesloten met een praktische casus over de gebiedsontwikkeling van het Noorderkwartier in Zwolle. De Eigenarencoalitie Noorderkwartier, bestaande uit gemeente Zwolle, het Rijksvastgoedbedrijf, VanWonen, DLH Ontwikkeling (VolkerWessels) en Lenferink, heeft een visie opgesteld om dit gebied aardgasvrij en energieneutraal te maken en waar mogelijk energieleverend. Hierbij wordt gekeken naar de mogelijkheden van een (deels) gezamenlijke duurzame warmte/koude- en elektriciteitsvoorziening voor het gebied.

Via slimme toepassingen, zoals slim laden en batterijen, moet zoveel mogelijk binnen het gebied opgewekte duurzame elektriciteit ook daadwerkelijk benut worden binnen het gebied zelf. Daarmee worden waar mogelijk pieken en dalen op het elektriciteitsnet (netcongestie) voorkomen.

Het beoogde doel voor de 7 groepen was een voorstel uit te werken en te presenteren t.a.v. energie voor de gebiedsontwikkeling Noorderkwartier. Deze voorstellen kunnen in de haalbaarheidsfase als input dienen voor het Ruimtelijk Ontwikkelingsplan (ROP). Dit is onderdeel van de Zwolse methode van gebiedsontwikkeling, die wordt gebruikt als leidraad.

Aan een kort verslag van de uitwerkingen van de verschillende groepen, de terugkoppeling van de jury en de winnaar, wordt nog gewerkt en zullen wij spoedig publiceren.

De Transitietour Gebiedsgerichte Energievoorziening was een inspirerende dag vol kennis, samenwerking en innovatieve uitwerkingen. Door de verbinding van verschillende vakgebieden en branches werden nieuwe inzichten verkregen en stappen gezet richting een duurzame toekomst. Deze tour heeft aangetoond dat samenwerking en participatie van zowel jong als oud zorgt voor nieuwe kennis, nieuwe inzichten en nieuwe verbindingen.